برنامه درسی دوره فرعی فلسفه علم
آشنایی با تفکر دقیق منطقی و دوری از مغالطات برای هر صاحب تفکری حائز اهمیت است. در کنار آن بسیاری از دانشجویان ما با سوالات فلسفی جدی مواجه میشوند، به حدی که گاهی این سوالات دغدغه و نگرانی اصلی زندگی آنها را شکل میدهد. یادگیری آکادمیک فلسفه و مواجهه دقیق با سوالات فلسفی میتواند راهگشای حل مسائل فکری دانشجویان در حال و آینده باشد. در واقع برخی از مشکلات کشور، نه به خاطر نقص در آموزشها در حوزۀ علوم پایه و مهندسی، بلکه بیشتر ناشی از ضعف مبانی فکری، فلسفی و اخلاقی در این حوزهها است. آگاهی از مبانی فکری و فلسفی علوم و اتخاذ نگاهی عمیق، اندیشهورزانه، انساندوستانه و اخلاق مدارانه نسبت به مسائل میتواند بستری بنیادین برای دانشمندان و مهندسان فراهم سازد تا بهنحو بهتری در ساختن کشور مشارکت جویند.
شاید به همین جهت است که بسیاری دانشگاههای صنعتی تراز اول دنیا از قبیل Caltech، TTU، VT در کنار برنامههای فنی مهندسی و علمی، دپارتمانهای فلسفی راه اندازی کردهاند و MIT یکی از دپارتمانهای معروف فلسفه را در اختیار دارد. این بخشها، هم به مباحث فلسفی و تئوریک بنیانی علوم تجربی میپردازند و هم به مباحث مربوط به رفتارهای انسانی در قلمرو بسط علم و فناوری همچون اخلاق محیط زیست و فلسفۀ ذهن.
با توجّه به چنین ملاحظاتی، «دورۀ فرعی فلسفۀ علم» برای کلیه دانشجویان کارشناسی علاقمند دانشگاه صنعتی شریف برای رسیدن به اهداف ذیل برگزار میگردد:
- آشنایی دانشجویان با مباحث آکادمیک امروزی جهان در بارۀ تاریخ و مبانی فلسفی و نظری علم
- تعمیق و گسترش قدرت تجزیه و تحلیل منطقی-عقلانی و نقاد اندیشی در میان دانشجویان
- زمینهسازی برای یافتن بنیادهای فکری و انساندوستانه امور برای ساختن آینده کشور
- ایجاد اشتیاق و درک زمینههای لازم برای پژوهشهای میانرشتهای ذیربط برای دانشجویان علاقمند
کلیات برنامه درسی
الف) دروس الزامی
ردیف | عنوان | واحد | مقطع | توضیحات |
---|---|---|---|---|
۱ | مقدمهای بر فلسفۀ علم | ۳ | مشترک | لزوم اخذ درس در سال اول دوره |
۲ | درآمدی بر فلسفه | ۳ | کارشناسی | لزوم اخذ درس در سال اول دوره |
جمع واحد: ۶ |
ب) مجموعه دروس اختیاری
ردیف | عنوان | واحد | مقطع | توضیحات | |
---|---|---|---|---|---|
۱ | متافیزیک | ۳ | کارشناسی | ||
۲ | منطق و نقاد اندیشی | ۳ | کارشناسی | ||
۳ | معرفتشناسی | ۳ | کارشناسی | ||
۴ | فلسفۀ علم ۱ | ۳ | ارشد | پیشنیاز (یا همنیاز): مقدمهای بر فلسفۀ علم | |
۵ | فلسفۀ علم ۲ | ۳ | ارشد | پیشنیاز (یا همنیاز): فلسفه علم ۱ | |
۶ | فلسفۀ غرب ۱ | ۳ | ارشد | ||
۷ | فلسفۀ اسلامی ۱ | ۳ | ارشد | ||
۸ | مبانی منطق | ۳ | ارشد | ||
۹ | تاریخ علم ۱ | ۳ | ارشد | ||
۱۰ | مقولات ویژه در فلسفۀ علم | ۳ | ارشد | ||
۱۱ | مفاهیم بنیادی نظریههای فیزیکی | ۳ | ارشد | ||
۱۲ | فلسفۀ تکنولوژی | ۳ | ارشد | ||
۱۳ | علم و دین | ۳ | ارشد | ||
۱۴ | تاریخ علم ۲ | ۳ | ارشد | پیشنیاز (یا همنیاز): تاریخ علم ۱ | |
۱۵ | فلسفۀ دین | ۳ | ارشد | ||
۱۶ | فلسفۀ اسلامی ۲ | ۳ | ارشد | پیشنیاز (یا همنیاز): فلسفۀ اسلامی ۱ | |
۱۷ | فلسفۀ ذهن | ۳ | ارشد | ||
۱۸ | فلسفۀ اخلاق | ۳ | ارشد | ||
۱۹ | فلسفۀ اقتصاد | ۳ | ارشد | ||
۲۰ | فلسفۀ منطق | ۳ | ارشد | ||
۲۱ | مبانی فلسفی مکانیک کوانتومی | ۳ | ارشد | ||
۲۲ | علم دینی | ۳ | ارشد | ||
۲۳ | فلسفه فیزیک | ۳ | ارشد | ||
۲۴ | درآمدی بر نظریههای کلان علوم تجربی | ۳ | کارشناسی | ||
۲۵ | تاریخ علم تمدن اسلامی | ۳ | مشترک | ||
۲۶ | کلیه دروس مرتبط ارائه شده در گروه فلسفۀ علم | کارشناسی، مشترک، ارشد | |||
جمع واحد: ۱۵ |
ج) ملاحظات:
- حداکثر ۶ واحد از دروس (اختیاری) این برنامه را دانشجو میتواند از دروس گروه معارف اسلامی، دانشکدۀ مدیریت و اقتصاد و یا مرکز زبانشناسی با موافقت و تأیید معاون آموزشی گروه فلسفۀ علم انتخاب و پاس نماید.
- طبق این برنامه، برای اخذ مدرک دورۀ فرعی فلسفه علم، گذراندن ۶ واحد دروس الزامی و ۱۵ واحد دروس اختیاری (جمعاً به میزان ۲۱ واحد) الزامی است.
تبصره: در صورت مورد تأیید بودن حداکثر ۶ واحد از دروس دانشجو که از گروه معارف اسلامی یا مرکز زبانشناسی اخذ و پاس شدهاند، این واحدها در شمار دروس اختیاری محاسبه خواهد شد. - این نسخه از برنامه، نسخۀ بهروزرسانیشده در جلسۀ مورخه ۱۳۹۸/۰۹/۲۷ شورای گروه فلسفۀ علم دانشگاه صنعتی شریف بوده و برای ورودیهای ۱۳۹۸ به بعد این دوره (و همچنین برای ورودیهای قبل در صورت تمایل دانشجو) لازم الاجرا میباشد.