آیین‌نامه آموزشی دوره کارشناسی دانشگاه صنعتی شریف (ورودی‌های ۱۴۰۱ و ماقبل)

مقدمه
با استناد به آیین‌نامه آموزشی مصوب جلسه ۸۸۹ شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی وزارت مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۲۰ که طی ابلاغیه شماره ۴۳۰۶۹/۲ به تاریخ ۱۳۹۷/۳/۱ به دانشگاه‌ها ابلاغ شده است و براساس بند ۳ این ابلاغیه که در آن تصمیم‌گیری پیرامون موضوعاتی که در آیین‌نامه فوق‌الذکر مسکوت گذاشته شده‌اند به دانشگاه‌های سطح ۱ و ۲ دولتی تفویض شده است، آیین‌نامه دوره‌های کارشناسی دانشگاه صنعتی شریف و شیوه اجرایی مفاد آن به شرح زیر براساس آخرین مصوبات شورای آموزش و هیات امنای دانشگاه تدوین و اجرایی شده است. لازم به ذکر است که مواد زیر همگی منطبق بر آیین‌نامه ابلاغی وزارت و همچنین شامل شیوه اجرا و تعیین تکلیف موارد تفویض شده است.
تذکر: تعاریف اصطلاحات به کار رفته در این آیین‌نامه در پیوست ارائه شده است.

ماده ۱- هدف
هدف از تدوین این آیین‌نامه، انتظام بخشیدن به امور تحصیلی دانشجویان از طریق تعیین چارچوب قانونی برای اجرای هماهنگ، یکپارچه و صحیح برنامه‌های آموزشی و پژوهشی دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی کشور، به منظور تربیت نیروی انسانی متخصص، متعهد، آشنا با علم و آخرین دستاوردهای علمی و منطبق با نیازهای جامعه در راستای بهره‌گیری بهینه از ظرفیت‌های موجود برای ارتقای سطح کیفی آموزش و پژوهش دانشجویان در دوره‌های کاردانی و کارشناسی دانشگاه صنعتی شریف است.

ماده ۲- شرط ورود به دانشگاه، تایید شایستگی‌های عمومی و علمی از طریق پذیرفته شدن در آزمون ورودی یا کسب پذیرش از دانشگاه طبق ضوابط و مقررات مصوب وزارت است.

ماده ۳- آموزش در دانشگاه مبتنی بر نظام واحدی است.

ماده ۴- دانشگاه صرفا برای دوره‌هایی که مجوز آن را از مراجع قانونی دریافت نموده است، دانشجو می‌پذیرد و فقط برنامه‌های آموزشی و درسی که براساس ضوابط ابلاغی وزارت تدوین گردیده است را اجرا می‌نماید.

ماده ۵- آموزش رایگان برای هر دانشجو، در هر دوره تحصیلی صرفا یک بار امکان‌پذیر است.
تبصره: دانشجوی مشمول آموزش رایگان، در صورت حذف غیرموجه درس به تشخیص دانشگاه یا عدم کسب نمره قبولی در هر درس، برای انتخاب مجدد همان درس یا درس جایگزین آن، موظف به پرداخت هزینه درس مربوط، مطابق تعرفه مصوب هیات امنای دانشگاه است.

ماده ۶- برنامه‌ریزی و تصمیم‌گیری درباره چگونگی و زمان پذیرش قبول‌شدگان، ثبت نام، انتخاب واحد، حذف و اضافه، حذف اضطراری دروس، زمان اعلام و ثبت نمره، تاریخ تجدید نظر و غیره طبق مصوبات شورای آموزشی دانشگاه انجام می‌شود.

ماده ۷- چگونگی و ترتیب ارائه تمامی دروس هر دوره و هر رشته با رعایت روابط پیشنیازی (تقدم و تأخر) میان دروس طبق برنامه‌ی درسی مصوب توسط گروه آموزشی مربوطه تعیین می‌گردد و دانشجو موظف به رعایت آن‌ها است.
تبصره: دانشجو در آخرین نیم‌سال تحصیلی از رعایت مقررات مربوط به این ماده معاف است.

ماده ۸- دانشگاه برای هدایت تحصیلی دانشجو از زمان پذیرش، یکی از اعضای هیات علمی مرتبط با رشته‌ی تحصیلی دانشجو را به عنوان «استاد راهنمای آموزشی» وی تعیین و براساس ساز و کار مصوب دانشگاه بر نحوه‌ی عملکرد او نظارت می‌نماید. دانشجو بایستی در مراحل تحصیلی به‌ویژه در انتخاب واحدهای درسی راهنمایی‌های وی را رعایت نمایند.

ماده ۹- حضور دانشجو در تمام جلسات کلاس درس دوره‌های تحصیلی حضوری الزامی است.

ماده ۱۰- پیشرفت تحصیلی دانشجو در هر درس توسط عضو هیات علمی یا مدرس همان درس و براساس حضور، شرکت در فعالیت‌های کلاسی، انجام تکالیف و نتایج امتحانات ارزشیابی و به صورت عددی بین صفر تا بیست محاسبه می‌شود.

ماده ۱۱- مدت مجاز تحصیل در دوره‌های کاردانی (پیوسته و ناپیوسته) و کارشناسی ناپیوسته ۴ نیم‌سال و در دوره کارشناسی پیوسته ۸ نیم‌سال است. با اتمام سنوات مجاز، امکان ادامه تحصیل در آن دوره از دانشجو سلب می‌شود.

ماده ۱۲- تحصیل همزمان دانشجوی دوره کارشناسی دانشگاه به شیوه حضوری در کلیه دانشگاه‌های (دولتی و غیردولتی) ممنوع است.

ماده ۱۳- دانشجو در هر نیم‌سال تحصیلی لازم است حداقل ۱۲ و حداکثر ۲۰ واحد درسی انتخاب کند. حداکثر واحد مجاز انتخابی در دوره تابستان ۶ واحد درسی است.

ماده ۱۴- نمره ارزشیابی از هر درس به صورت عددی از صفر تا ۲۰ محاسبه می‌شود و حداقل نمره قبولی در هر درس ۱۰ است.

ماده ۱۵- چنانچه میانگین نمرات دانشجو در هر نیم‌سال تحصیلی کمتر از ۱۲ باشد، دانشجو در آن نیم‌سال مشروط تلقی می‌شود. سقف مجاز مشروط اعم از متوالی یا متناوب در دوره کاردانی و کارشناسی ناپیوسته دو نیم‌سال و در دوره کارشناسی پیوسته ۳ نیم‌سال است.

ماده ۱۶- دانشجو می‌تواند با رعایت سنوات مجاز تحصیل، در دوره کاردانی و کارشناسی ناپیوسته، یک نیم‌سال و در دوره کارشناسی پیوسته حداکثر دو نیم‌سال از مرخصی تحصیلی استفاده کند.

ماده ۱۷- ثبت نام نکردن دانشجو در هر نیم‌سال تحصیلی، انصراف از تحصیل محسوب می‌شود.
تبصره: تصمیم‌گیری در مورد بازگشت به تحصیل دانشجوی منصرف از تحصیل بر عهده شورای آموزشی دانشگاه است.

ماده ۱۸- دانشجوی متقاضی انصراف از تحصیل، باید درخواست انصراف خود را شخصا و به صورت کتبی به اداره آموزش دانشگاه تسلیم کند. دانشجو مجاز است فقط برای یک بار و تا دو ماه از تاریخ ارائه درخواست، تقاضای انصراف خود را پس بگیرد. در غیر این صورت، پس از انقضای این مهلت، حکم انصراف از تحصیل وی صادر می‌شود.

ماده ۱۹- در صورتی که دانشجوی منصرف یا محروم از تحصیل در دوره کارشناسی پیوسته حداقل ۶۸ واحد درسی (شامل حداکثر ۱۰ واحد دروس عمومی و مابقی از سایر دروس دوره) را با نمره قبولی گذرانده و میانگین کل دروس گذرانده وی ۱۲ یا بالاتر باشد، در این صورت می‌تواند مدرک دوره کاردانی همان رشته را دریافت کند. در غیر این صورت، به دانشجوی مذکور و همچنین به دانشجوی منصرف یا محروم از تحصیل در دوره کاردانی و کارشناسی ناپیوسته، فقط گواهی مبنی بر تعداد واحدهای گذرانده شده داده خواهد شد.

ماده ۲۰- دانشجوی دوره‌های کاردانی و کارشناسی پیوسته با داشتن شرایط زیر می‌تواند از یک رشته یا گرایش به رشته یا گرایش دیگر تحصیلی در دانشگاه تغییر رشته یا گرایش دهد:

ماده ۲۱- میهمانی و انتقال دانشجو مطابق آیین‌نامه‌های میهمانی و انتقال دانشجویان دوره‌های کاردانی و کارشناسی دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی دولتی و غیردولتی مصوب وزارت و براساس آیین‌نامه‌های میهمانی و انتقال دانشجویان دانشگاه صنعتی شریف انجام می‌شود.

ماده ۲۲- تغییر رشته یا انتقال از دوره‌های پایین به دوره‌های بالاتر، از غیردولتی به دولتی، از شهریه پرداز به رایگان، از شبانه به روزانه، از غیرحضوری به نیمه حضوری و حضوری ممنوع است ولی برعکس آن مجاز است.
تبصره: تغییر رشته دانشجویی که پذیرش وی در دوره از طریق بدون آزمون بوده است به رشته‌هایی که پذیرش در آن‌ها از طریق آزمون سراسری صورت گرفته باشد، ممنوع است

ماده ۲۳- انتقال توام با تغییر رشته یا گرایش در صورت احراز شرایط (موضوع مواد ۲۰، ۲۱، ۲۲ و ۲۴) و با کسب موافقت دانشگاه‌های مبدا و مقصد، فقط برای یک بار امکان‌پذیر است.

ماده ۲۴- معادل سازی و پذیرش واحدهای درسی گذرانده شده دانشجو براساس دستورالعمل اجرایی مصوب شورای آموزشی دانشگاه امکان‌پذیر است.

ماده ۲۵- تعداد واحدهای جبرانی با تشخیص گروه آموزشی صرفا برای دوره کارشناسی ناپیوسته حداکثر ۶ واحد است و نمره دروس جبرانی در میانگین نیم‌سال و کل محاسبه نمی‌شود.
تبصره: دانشگاه اختیار دارد برای دانش آموختگان دوره کاردانی پیوسته (فاقد مدرک پیش‌دانشگاهی که معدل کل آن‌ها زیر ۱۴ است و در دوره کارشناسی ناپیوسته در رشته غیرمرتبط (به تشخیص گروه آموزشی پذیرفته شده‌اند حداکثر ۲۰ واحد درسی جبرانی ارائه کند. نمره این دروس در میانگین نیم‌سال و کل محاسبه نمی‌شود.

ماده ۲۶- در صورتی که برای فراغت از تحصیل تنها یک درس نظری که قبلا دانشجو در آن مردود شده است، باقیمانده باشد، با موافقت دانشکده یا مرکز ارائه کننده درس، معرفی به استاد در آن درس امکان‌پذیر است. درخواست معرفی به استاد بایستی حداکثر تا یک نیم‌سال پس از آخرین ثبت نام دانشجو، به آموزش دانشگاه ارائه شود.

ماده ۲۷- ملاک دانش آموختگی برای دوره‌های کاردانی، کارشناسی پیوسته و ناپیوسته گذراندن کلیه واحدهای دوره و داشتن میانگین کل حداقل ۱۲ در پایان دوره است.
تبصره: چنانچه میانگین کل دانشجویی پس از گذراندن تمام واحدهای درسی آن دوره کمتر از ۱۲ باشد تنها یک نیم‌سال با رعایت سقف مجاز سنوات تحصیلی به وی فرصت داده می‌شود تا با اخذ مجدد حداکثر ۲۰ واحد از درس‌هایی که با نمره کمتر از ۱۲ گذرانده است، میانگین کل دروس اخذ شده خود را به حداقل ۱۲ برساند و مدرک تحصیلی دوره را دریافت کند، در غیر این صورت از تحصیل محروم می‌شود.

ماده ۲۸- تاریخ دانش آموختگی، زمان ثبت آخرین نمره درس دانشجو در اداره آموزش دانشگاه و حداکثر پایان آخرین نیم‌سال تحصیلی دانشجو است.

ماده ۲۹- مسئولیت حسن اجرای این آیین‌نامه و هرگونه پاسخگویی قانونی مترتب بر آن بر عهده دانشگاه و نظارت بر اجرا و تفسیر مفاد آن بر عهده معاون آموزشی دانشگاه است.

این آیین‌نامه و مفاد اجرایی آن مبتنی بر آیین‌نامه آموزشی مصوب جلسه ۸۸۹ شورای عالی برنامه‌ریزی آموزشی وزارت مورخ ۱۳۹۶/۱۰/۲۰ (که طی ابلاغیه شماره ۴۳۰۶۹/۲ به تاریخ ۱۳۹۷/۳/۱ به دانشگاه‌ها ابلاغ شده است) و براساس آخرین مصوبات شورای آموزش و هیات امنای دانشگاه صنعتی شریف تدوین شده و برای کلیه ورودی‌های سال تحصیلی ۹۸-۱۳۹۷ و پس از آن اجرا می‌شود. همچنین مفاد این آیین‌نامه منافاتی با آیین‌نامه قبلی آموزشی دانشگاه مصوب ۱۳۹۴ ندارد و لذا قابل اجرا بر تمامی ورودی‌های سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ و پس از آن نیز هست.

پیوست

تعاریف

  1. وزارت: منظور وزارت علوم، تحقیقات و فناوری است.
  2. دانشگاه: در آیین‌نامه‌های وزارتی منظور هر یک از دانشگاه‌ها و موسسه‌های آموزش عالی و پژوهشی (اعم از دولتی و غیردولتی) است که دارای مجوز تأسیس از مراجع ذیربط بوده و مجری هر یک دوره‌های کاردانی، کارشناسی ناپیوسته و کارشناسی پیوسته هستند. در این آیین‌نامه، منظور دانشگاه صنعتی شریف است.
  3. آموزش رایگان: منظور آموزش دانشجو در طول سنوات مجاز دوره تحصیلی بدون پرداخت هزینه در و دانشگاه‌هایی است که از بودجه عمومی دولت استفاده می‌کنند.
  4. دانشجو: فردی است که در یکی از دوره‌های آموزش عالی برابر ضوابط معین، پذیرفته شده، ثبت نام کرده و مشغول به تحصیل است.
  5. دانش آموخته: فردی است که یکی از دوره‌های تحصیلی را با موفقیت به پایان رسانده و برابر ضوابط معین، گواهی و یا مدرک تحصیلی مربوط را دریافت کرده باشد.
  6. حضوری: منظور شیوه‌ای از آموزش است که دانشجو به صورت تمام وقت در فعالیت‌های آموزشی دانشگاه شرکت می‌کند.
  7. غیرحضوری: منظور شیوه‌ای از آموزش است که حضور فیزیکی دانشجو در فعالیت‌های آموزشی الزامی نیست.
  8. نیمه حضوری: منظور شیوه‌ای از آموزش است که بخشی از آن به صورت حضوری و بخشی از آن به صورت غیرحضوری انجام می‌شود.
  9. شهریه پرداز: منظور آموزش دانشجو در یک دوره تحصیلی، به ازای پرداخت هزینه‌ها است.
  10. نیم‌سال تحصیلی: بازه زمانی تعیین شده که شامل ۱۶ هفته آموزش و ۲ هفته امتحانات پایانی است.
  11. بازه (ترم) تابستانی: بازه زمانی تعیین شده که شامل ۶ هفته آموزش و ۱ هفته امتحانات پایانی است.
  12. برنامه‌ی درسی: منظور مجموعه به هم پیوسته‌ای از دروس هر رشته تحصیلی است که هدف مشخصی را دنبال می‌کند و برنامه آن توسط مراجع قانونی به تصویب رسیده است.
  13. واحد درسی: میزان درسی است که مفاد آن برای هر واحد نظری ۱۶ ساعت، عملی یا آزمایشگاهی ۳۲ ساعت، کارگاهی یا عملیات میدانی (بازدید علمی) ۴۸ ساعت، کارورزی یا کار در عرصه ۶۴ ساعت و کارآموزی حداقل ۱۲۰ ساعت در طول یک نیم‌سال تحصیلی یا دوره تابستانی و طبق برنامه‌ی درسی مصوب اجرا می‌شود.
  14. درس جبرانی: درسی است که به تشخیص گروه آموزشی، گذراندن آن برای رفع کمبود دانش یا مهارت دانشجو، و در آغاز دوره تحصیلی مربوط ضروری است.
  15. مشروطی: وضعیت تحصیلی است که دانشجو در یک نیم‌سال معدل کمتر از حد نصاب نمره تعیین شده را کسب کرده باشد. برای دوره‌های کاردانی و کارشناسی این حد نصاب نمره ۱۲ (از ۲۰) است.
  16. رشته تحصیلی: یکی از شعب فرعی از شاخه‌های علمی است که به لحاظ موضوع دارای قلمرو مشخص است و از موضوعات گروه‌های علمی دیگر متمایز بوده و به احراز دانش تخصصی، مهارت یا کارآمدی معینی می‌انجامد.
  17. گرایش تحصیلی: به شعبه‌ای از یک رشته که ناظر بر وجه تخصصی آن باشد اطلاق می‌شود. اختلاف درس‌ها در دو گرایش از یک رشته نباید از ۷۰ درصد کل واحدهای رشته بیشتر باشد.
  18. دوره کاردانی پیوسته: دوره تحصیلی که دارندگان مدرک دیپلم در نظام آموزشی دارای پیش‌دانشگاهی بدون نیاز به گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی به آن وارد می‌شوند و حداقل با گذراندن ۶۸ واحد درسی طبق برنامه‌ی درسی مصوب به دریافت مدرک کاردانی نایل می‌شود.
  19. دوره کاردانی ناپیوسته: دوره تحصیلی پس از دوره متوسطه است که فرد پس از اخذ دیپلم و گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی در نظام آموزشی دارای پیش‌دانشگاهی به آن وارد می‌شود و حداقل با گذراندن ۶۸ واحد درسی طبق برنامه‌ی درسی مصوب به دریافت مدرک کاردانی نایل می‌شود.
  20. دوره کارشناسی پیوسته: دوره تحصیلی پس از دوره متوسطه است که فرد پس از اخذ دیپلم و گذراندن دوره پیش‌دانشگاهی در نظام آموزشی دارای پیش‌دانشگاهی به آن وارد می‌شود و حداقل با گذراندن ۱۳۰ واحد درسی طبق برنامه‌ی درسی مصوب به دریافت مدرک کارشناسی نایل می‌شود.
  21. دوره کارشناسی ناپیوسته: دوره تحصیلی است که پس از دوره کاردانی (پیوسته و ناپیوسته) آغاز می‌شود و و حداقل با گذراندن ۶۸ واحد درسی طبق برنامه‌ی درسی مصوب به دریافت مدرک کارشناسی منتهی می‌شود.
  22. گروه آزمایشی: مجموعه رشته‌های مختلف تحصیلی در دوره متوسطه است که با توجه به مواد آزمونی مشترک، و دسته بندی می‌شود.
  23. گروه آموزشی: بنیادی‌ترین واحد سازمانی دانشگاهی متشکل از تعدادی عضو هیات علمی دارای تخصص مشترک در یک رشته علمی خاص یا چند رشته متجانس است که با ایجاد و راه اندازی آن رشته تحصیلی، در دانشگاه تشکیل می‌شود.
  24. شورای آموزشی: یکی از شوراهای تخصصی اولین سطح سیاست گذاری و برنامه‌ریزی راهبردی در امور آموزشی‌ی دانشگاه است که به منظور ایجاد هماهنگی و تسهیل در امور اجرایی مرتبط با تحصیل در حوزه معاونت آموزشی و تحصیلات تکمیلی به ریاست معاون آموزشی تشکیل می‌شود. شورای آموزشی می‌تواند اختیارات مشخص شده در این آیین‌نامه را به گروه آموزشی یا کمیته منتخب تفویض کند.